مسئولیت های شرکت پس از اعلام ورشکستگی شامل تمامی تعهدات و اقدامات قانونی است که اجرای آن پس از ورشکستگی شرکت بر عهده مدیریت یا اعضای هیئت مدیره است. گاهی اوقات بنا به پیش بینی های اشتباه یا شرایط ناخواسته ای که از جانب اقتصاد کلان به شرکت ها تحمیل می شود، شرکت باید اعلام ورشکستگی نماید. در این مطلب سعی داریم ابتدا به تعریف ورشکستگی و شناخت انواع آن بپردازیم. سپس مسئولیت های شرکت پس از اعلام ورشکستگی را تشریح نماییم.

برخی از دلایل ورشکستگی:

– سرمایه اولیه ناکافی

– برنامه ریزی اشتباه برای جریان  نقدینگی

– نداشتن هدف و طرح مشخص

– استراتژی های نامناسب بازاریابی

– عدم توانایی هماهنگ شدن با تغییرات ناگهانی و ….

* برنامه ریزی اشتباه موجب ورشکستگی است

تعریف ورشکستگی شرکت

وقتی شرکتی نتواند بدهی های خود را بپردازد یا به تعهدات نقدی خود عمل کند، به اصطلاح ورشکسته نامیده می شود. ورشکستگی شرکت هم با ملاک قرار دادن دارایی حال حاضر او اعلام می شود نه اموالی که خارج از دسترس و اختیارش باشند. برای اعلام ورشکستگی، تقاضای یک یا تنی چند از  طلبکاران یا به درخواست دادستان و یا حتی گفته های خود تاجر کفایت می کند.

چند نوع ورشکستگی وجود دارد؟

در ایران طبق  قوانین ورشکستگی شرکتها ، سه نوع  از ورشکستگی، بیان شده است:

۱) ورشکستگی عادی

طبق مواد ۴۱۲ و ۴۱۳ قانون تجارت ایران، شرکت تجارتی یا  تاجری که نتواند وجوهی که تعهد کرده را پرداخت نماید و تا ۳ روز بعد از زمانی که  نتوانسته بدهی ها یا سایر تعهدات نقدی خود را پرداخت کند این مسئله را به همراه  کلیه دفاتر حسابداری و صورت حساب دارائی خود را به دادگاه مربوطه اعلام کند ورشکسته عادی محسوب می شود.

۲) ورشکستگی به تقصیر

الف – طبق ماده ۵۴۱ قانون تجارت در ۴ حالت ورشکستگی به تقصیر اعلام می شود. با توجه به اینکه توضیح این موارد در حیطه این بحث نیست به طور خلاصه وقتی مدیر یا هیئت مدیره شرکتی به دلیل سرمایه گذاری عمدی اشتباه و یا خرید و فروش های غیر منطقی و با قیمت های نامتعارف موجب ورشکستگی شرکت می شوند در این دسته قرار می گیرند. قانون گذار در این حالت مجازات هایی را نیز در نظر گرفته است.

۳) ورشکستگی به تقلب

بر اساس  ماده ۵۴۹ قانون تجارت در حالتی ورشکستگی به تقلب رخ می دهد که  تخلفات مشخص یا رفتارهای مجرمانه اقتصادی توسط مدیران شرکت انجام شده باشد و دلیل ورشکستگی این تخلفات و جرایم باشد. در این حالت هم مدیرانی که کار غیرقانونی انجام داده اند به میزان مقصر بودن خود محکوم و مجبور به جبران خسارات می شوند.

مسئولیت های شرکت پس از اعلام ورشکستگی چیست؟

۱- برای اعلام ورشکستگی یک شرکت باید دادگاه حکم صادر کند. این حکم از منظر حقوقی، حکمی اعلامی است و باعث می شود تبعات اعلام ورشکستگی پس از صدور رای از جانب دادگاه در شرکت مورد توجه قرار می گیرد.

۲- ماده ۴۱۳ و همچنین ماده ۴۱۴ قانون تجارت در رابطه با  ورشکستگی، به اصطلاح حقوقدانان جزو مقررات آمره قانونی، محسوب می شوند و توافق و عمل خلاف آنها  غیرممکن است.

۳- ظرف سه روز از تاریخی که  در پرداخت بدهی ها و دیگر تعهدات نقدی شرکت توقف ایجاد شد، مدیران شرکت، می‌بایستی ورشکستگی شرکت را به شعبه دادگاهی مربوطه اعلام کنند.

۴- این درخواست ورشکستگی باید در قالب دادخواست، به دادگاه ارائه گردد.

۵- در صورتی که مدیران شرکت، بخواهند اعلام ورشکستگی کنند ، هنگام ارائه دادخواست ورشکستگی، کلیه دفاتر حسابداری شرکت به همراه صورت حساب دارایی ها را به دادگاه ارائه کنند.

۶- صورتحساب دارایی های شرکت جهت ارائه به دادگاه علاوه بر دارا بودن تاریخ  باید به امضای مدیران شرکت رسیده باشد.

۷- اگر مدیران شرکتی عمداً یا سهواً این صورتحساب ها را ارائه ندهند، این امر مانع رسیدگی به دعوی  نمی شود.

۸-بعد از طی مراحل قانونی نوبت به تسویه بدهی ها و تصفیه اموال شرکت می رسد می رسد. در مرحله تسویه حساب بدهکاران، در وضعیت ورشکستگی به تقصیر یا تقلب  مدیرانی که دخالت یا اشتباه عمدی آنان در  ورشکسته نمودن آن شرکت، مسجل شده است به همراه شرکت ورشکسته، مسئول پرداخت بدهی های شرکت هستند. آن قسمت از بدهی های شرکت که از اموال شرکت می توان پرداخت ، ممکن باشد، جزو مسئولیت های شرکت پس از اعلام ورشکستگی است. پرداخت سایر بدهی ها که  از اموال شرکت ممکن نباشد، مثل بدهی هایی که علت آن به تقصیر مدیران شرکت مربوط شود یا بدهی هایی که دارایی و اموال شرکت برای تسویه آنها ناکافی است باید توسط مدیان مقصر پرداخت شود. مسئله بعدی که در این بخش مطرح است تصفیه اموال شرکت است. مفهوم این امر تمام اقداماتی است که موجب نقد شدن دارایی و طلب های شرکت می شود. البته تقسیم دارایی شرکت میان شریکان و سهامداران بعد از تعیین تکلیف بدهی های شرکت صورت می گیرد. البته در صورتی که دارایی شرکت کمتر از بدهی آن باشد، باید سهم هر یک از شرکا در پرداخت بدهی ها مشخص شود.